In de voorbije 4 jaar heeft McDonald’s 31 nieuwe fastfood restaurants geopend in België. De opmars van deze industriële keten in de dorpen en platteland is volop gestart. Ondanks hun goede intenties hebben fastfood ketens nog steeds een grote Carbon Footprint. Door hun oneindige drang om economisch te groeien willen ze jongeren zo vroeg mogelijk de gewoonte aankweken om fastfood te eten door hun voedselomgeving in te palmen.

Het is al lang duidelijk dat voedselindustrie een groot deel van de klimaatproblemen veroorzaakt en specifiek die van de vleesindustrie. Nu de focus leggen op fastfoodketens is makkelijk en laat toe om je eigen winkel te verbergen. Laten we dat nu even niet doen en in eigen boezem kijken; de koffiewereld.

CO₂e ?

In dit artikel zal je de term CO₂e vaak zien verschijnen. Het is een eenheid die verschillende broeikasgassen combineert waaronder koolstofdioxide, methaan, stikstofoxide etc. Niet alle gassen hebben hetzelfde effect, sommige hebben meer effect maar kortharig, andere andersom. Om de dingen niet telkens in aparte uitstoot uit te drukken is CO₂e een combinatie van alle broeikasgassen teruggebracht naar één maat.

Koffie in de wereld

Koffie staat in de top 5 van de CO₂e uitstoot per kg. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de vleesindustrie is er bij koffie ook een positief effect waarbij een koffieplantage CO₂ kan opslaan, zeker in complexere agroforests vergeleken met monoculture.

Weetje; In Europa vinden we de meeste koffiedrinkers van de wereld. De belgen staan op de 8e plaats met 6,8 kg koffie die per persoon per jaar wordt gedronken.

Van waar komen de emissies?

De koffieketen – zonder de verschillende commerciële schakels mee te rekenen kun je opdelen in 4 fasen:

1. Het oogsten
2. Malen
3. Export
4. Verwerken en consumptie

In deze studie vergelijken de auteurs het verschil tussen conventionele en duurzame koffie met koffie van Brazilië en Vietnam. De case beschrijft de CO₂e-uitstoot voor de volledige keten van land van oorsprong tot consumptie in het Verenigd Koninkrijk. Vanwege de afstand komt dit voldoende overeen met onze situatie waar de koffie in Antwerpen arriveert.

Gemiddeld is de uitstoot 15,33 kg CO₂e voor de conventionele koffie tegenover 3,51 CO₂e-uitstoot van de duurzame koffie.

We moeten er wel bij vermelden dat het grootste verschil opgetekend wordt door koffie dat per vliegtuig wordt vervoerd tegenover per vrachtschip. Een tweede herkenbare oorzaak is het gebruik van agrochemische middelen op de koffieplantages en de fasen erna.

Wat is de carbon footprint van een espresso?

Laten we onze koffie nemen, de Fazenda Salto uit Brazilië. Deze koffie heeft het Rainforest Alliance label wat aangenomen wordt als een van de betere labels inzake environment en duurzaamheid. Verder wordt deze koffie per vrachtschip getransporteerd wat dus tegenover lucht transport veel beter scoort. Omdat we verder over onvoldoende informatie beschikken over de gehele keten nemen we een uitstoot van 5 kg CO₂e per 1 kg groene koffie.

PS De eenheid in deze study is gebaseerd op groene koffie. Dat wil niet zeggen dat in deze study het verwerken (branden, koffiezetten, etc.) niet is meegenomen. Het geeft eerder een basiseenheid om vergelijkende studies uit te voeren.

Bij Castles & Coffee gebruiken we 18gr gebrande bonen voor één espresso dan kom je op een carbon footprint van 0,11 kg per shot. Hier is de berekening:

• Groene koffie = 5 kg CO₂e
• Gebrande koffie = 5 x 1,19 = 5,95 kg CO₂e
• 1 shot gebrande koffie = 5,95 / 1000 x 18 = 0,11 kg CO₂e

Elke espresso die we zetten heeft met andere woorden een uitstoot van 0,11 kg CO₂e.

Café latte, cappuccino, flat white en cortado

De ecologische voetafdruk van koemelk is beduidend groter dan die van plantaardige alternatieven. Onderstaande figuur geeft hier een duidelijker beeld van.

Bij Castles & Coffee gebruiken we al even de havermelk van Dryk. Hier zetten we ook in 90 à 95% van de tijd onze koffies mee. Op de website van Dryk lezen we dat de carbon footprint 0.34 kg CO₂e / kg bedraagt voor een bus van 1 liter. Nu gebruiken we in een cortado minder melk dan in een Café Latte. Laten we even op een rij zetten wat we precies gebruiken in onze koffies.

PS Wanneer we 2 shots zetten, gebruiken we hiervoor 23 gram.

In onderstaande grafiek zie je de koffies naast elkaar met hun CO₂e aandeel van zowel koffie als plantaardige melk.

Als we de voetafdruk van melk bekijken wordt er gesteld dat voor 1 liter melk 3.15 kg CO₂e / kg. Zetten we onze koffies naast elkaar haver melk tegenover koemelk zien de cijfers er zo uit:

Sinds februari 2024 werken we met een digitale kassa waardoor we ook een idee krijgen hoeveel en welke koffies er verkocht worden. We merken dat we buiten frisdrank, thee en andere dranken veruit het meest cappuccino’s schenken.

Combineren we de uitstoot van de koffies met hun procentueel aandeel dan komen we op een gewogen gemiddelde van 0,157 kg CO₂e per koffie uit.

Anders gezegd, maken we 100 koffies op één dag dan komt dit overeen met 0,157 kg CO₂e 

Hoeveel bomen zijn dit?

We werken samen met Tree-Nation die voor ons de bomen plant in het bos van Castles & Coffee. Als we gaan kijken hoeveel een boom gemiddeld aan CO₂ kan opnemen over z’n levensduur komen we bomen tegen van 50 kg tot 250 kg. Omdat we over het klimaat spreken nemen we de gunstigste aanpak ervoor en rekenen we met 50 kg per boom.

Elke 300 koffies planten we een extra boom

Deze bomen worden verspreid over de wereld en geplant in samenwerking met Tree-Nation

Bekijk ons bos

Bekijk onze Carbon Neutral aanpak